Stočna hranaMastitis, metritis i agalakcija (MMA) je složen sindrom koji se javlja kod krmača ubrzo (12 sati do tri dana) nakon prašenja.
Uzrokuje ga bakterijska infekcija mliječnih žlijezda (vimena) i/ili urogenitalnog trakta. MMA dovodi do povećane smrtnosti prasadi i smanjenog prirasta. Ovu bolest karakteriše zapaljenje mliječne žlijezde (mastitis), uterusa (metritis) i smanjenje i prekid sekrecije mlijeka (agalakcija).
Klinički znakovi mastitisa, metritisa i agalakcije uključuju zatvor, povišenu tjelesnu temperaturu (1 do 1,5 °C više od normalne tjelesne temperature) i anoreksiju (jedan do dva dana). Gubitak apetita je često prvi znak koji se primjećuje, uz nemir tokom sisanja. U nekim slučajevima, moguća je pojava svih navedenih simptoma zajedno. Takođe, slaba proizvodnja mlijeka i smanjen dnevni prirast tjelesne mase prasadi mogu biti jedini pokazatelj problema.
Prisutnost mastitisa može se potvrditi ispitivanjem mlijeka. Za prikupljanje će biti potrebna injekcija oksitocina kako bi se podstaklo ispuštanje mlijeka.
Leglo takođe treba ispitati jer proljev, septikemija ili hipotermija mogu dovesti do smanjenog unosa mlijeka i viška mlijeka u vimenu što bi moglo podstaći proces sušenja.
Metritis je upala maternice uzrokovana bakterijskom infekcijom. To je prilično uobičajeno u neposrednom periodu nakon prašenja.
Tokom procesa prašenja, velike količine tečnosti, različit broj prasadi i posteljica moraju biti izbačenii iz maternice. Na kraju ovog procesa, dva roga u maternici se kontrahuju i istiskuju konačni sadržaj kroz vaginu. Taj se proces može nastaviti i 3-4 dana nakon prašenja i stoga nije neobično ili nenormalno vidjeti blago mukoidan do bijeli iscjedak iz vulve.
Međutim, iscjedak može ukazivati i na prisutnost aktivne infekcije koja zahtijeva liječenje. Metritis se vjerovatnije pojavljuje tamo gdje se prašenje produžuje ili gdje je pružena ljudska pomoć. Takođe može biti uobičajen u vezi sa sindromom mastitisa i agalaktije, tako da kad god je vidljivo pražnjenje pažljivo pregledajte vime krmače.
Agalakcija je stanje smanjenja i prekida sekrecije mlijeka. Problem može biti sa majčine strane (proizvodnja ili ispuštanje) ili na strani prasadi (neuspjeh sisanja). Agalakcija može pratiti začepljenje tkiva sise zbog urođenih razloga, a može biti povezano sa invertovanim bradavicama ili odsustvom mliječnih žlijezda.
Bolest može biti posljedica i nedostatka vode. Proizvodnja mlijeka može biti smanjena kod neuhranjenih krmača. Infekcija je glavni uzrok agalakcije i može se pojaviti u jednoj ili više mliječnih žlijezda bez prisustva očiglednih simtpoma. Infekcija maternice (metritis) također je često povezana s agalakcijom. Sekrecija mlijeka možda se neće dogoditi ako se mlada krmača uplaši svojih prasića ili kada je uznemirena iz drugih razloga. Agalakcija se brzo razvija, a ako prasad nisu u stanju sisati i neosušene pojedine žlijezde brzo se osuše.
Kontrola i prevencija
Najefikasnija prevencija MMA sindroma je visok stepen higijene. Obor mora biti čist i suv tokom ovog perioda kako bi se smanjila opasnost od bakterija. To zahtijeva efikasan protokol čišćenja i dezinfekcije.
Krmače koje imaju više fizičke aktivnosti prije prašenja i u ranoj fazi laktacije mogu biti manje sklone razvoju MMA.
Izbjegavanje klizavih podova je jedan od načina da se poveća fizička aktivnost kod krmača.
Debele krmače (ocjena tjelesnog stanja 4+) više su osjetljive na MMA, kao i one koje su prekomjerno unosile hranu prije prašenja. Osigurajte da krmače imaju pitku vodu u svakom trenutku; dojeće krmače trebaju 15 do 30 litara dnevno. Kako bi se smanjio rizik od metritisa takođe se mora provoditi stroga higijena. Posavjetujte se s veterinarom o tome da li je preporučljivo davati antibiotike nakon prašenja.
Kod agalakcije, razmislite o genotipu krmača i vrsti hrane, da ne biste previše stimulisali proizvodnju mlijeka, što bi moglo dovesti do ispražnjenja vimena i pokretanja sušenja.
Piše: Stefan Moravski
