Stočna hranaInfektivni bronhitis (IB) je akutna, visoko zarazna bolest od velikog ekonomskog značaja u komercijalnom uzgoju živine.
Obično ga karakterišu problemi sa respiratornim sistemom, ali i smanjena proizvodnja i slabiji kvalitet jaja.
IB je uzrokovan korona virusom. Posljednjih godina, korona virus je veoma rasprostranjen u Evropi i Aziji. On se kod zaraženih pilića izbacuje u respiratornom pražnjenju i putem izmeta, a može se širiti aerosolom, gutanjem kontaminirane hrane i vode, kao i kontaktom sa kontaminiranom opremom i odjećom.
Virus se u organizmu pilića može zadržati i do 20 sedmica. Period inkubacije je obično 24– 48 časova, a vrhunac izlučivanja virusa iz respiratornog sistema traje 3–5 dana nakon infekcije. Na težinu bolesti i na stanje organizma utiču soj virusa, starost, imuni status i ishrana pilića.
Morbiditet je obično blizu 100%. Pilići mogu kašljati, kihati i 10–14 dana imati traume traheja. Mogu se primijetiti konjuktivitis i dispneja, a ponekad i oticanje prednje strane glave, posebno kod istovremene bakterijske infekcije sinusa. Pilići se mogu činiti potišteni i stisnuti pod toplotnim lampama.
Konzumiranje hrane i povećanje težine su smanjeni. Infekcija nefropatogenim sojevima može prouzrokovati početne respiratorne probleme, zatim depresiju, nakostriješeno perje, vlažni izmet, veći unos vode te smrt. U nekim slučajevima, proizvodnja jaja može pasti za čak 70%, a jaja se često pogrešno formiraju, sa tankim, mekim, grubim i/ili blijedim ljuskama, i često su manja od prosječne veličine jaja.
U većini slučajeva, proizvodnja jaja i njihov kvalitet se vraćaju u normalu, ali to može potrajati i do osam sedmica. U većini epidemija smrtnost je 5%, iako je stopa smrtnosti veća kada je bolest kombinovana sa istovremenom bakterijskom infekcijom. Nefropatogeni sojevi mogu izazvati intersticijski nefritis sa visokom smrtnošću (do 60%) kod mladih pilića.
Infekcija mladih pilića može izazvati trajno oštećenje jajovoda, što za posljedicu ima jedinke ili jata koji nikada ne dostignu normalne nivoe proizvodnje.
Za dijagnozu respiratornih oblika potrebna je laboratorijska potvrda, zbog sličnosti sa blagim oblicima bolesti izazvanih uzročnicima kao što su virus Njukaslove bolesti, ptičiji metapneumovirus i infektivni virus laringotraheitisa.
Nijedan lijek ne mijenja tok infekcije IB-om, iako antimikrobna terapija može smanjiti smrtnost uzrokovanu komplikacijom bakterijskih infekcija. U hladnom periodu, povećanje temperature okoline može smanjiti smrtnost, a smanjenje koncentracije proteina u ishrani i obezbjeđivanje elektrolita u pitkoj vodi može pomoći u suzbijanju bolesti uzrokovanom nefropatogenim sojevima.
Atenuirana vakcina, koja se koristi za imunizaciju, može da proizvede blage respiratorne znakove bolesti. Ove vakcine se u početku daju pilićima 1-14 dana sprejom, vodom za piće ili u vidu kapi za oči, a kasnije se obično revakcinišu. Revakcinacija virusom iz različitog serotipa može izazvati širu zaštitu. Atenuirane ili prilagođene inaktivirane vakcine mogu se koristiti u uzgoju da se spriječe gubici proizvodnje jaja.
Postoji mnogo različitih serotipa IB-a, a novi ili varijantni serotipi koji nisu u potpunosti pod kontrolom postojećih vakcina koriste se relativno često. Neke varijante mogu biti izvedene iz rekombinacije između postojećih vanjskih sojeva i sojeva vakcine, dok su druge rezultat mutacija postojećih sojeva.
Izbor vakcina treba da se zasniva na znanju o najraširenijim serotipima u lokalnom području.
Piše: Stefan Moravski
