adminProliv prasadi je oboljenje koje se najčešće javlja u vrijeme odbijanja prasadi od sisanja, odnosno u vrijeme kada prasad prelazi na čvrstu ishranu, tj. ishranu koncentrovanim smješama.
To je veliki stres za prasad koja se moraju naviknuti na drugu (čvrstu) hranu i na promjenu probavnog procesa. Prerano i prenaglo odbijanje prasadi od krmače posebno nepovoljno utiče na ravnotežu u ishrani što još više pojačava stres. Ako je prerano, prasad nisu dovoljno razvila enzimatski kompleks, dok nagli prelazak djeluje nepovoljno, inhibicijski na gastro intestinalni (probavni) sistem. U stadijumu izmjene ishrane, prasad je osjetljiva na djelovanje patogenih i potencijalno patogenih bakterija i virusa, koji svojim toksinima oštećuju probavni trakt i na taj način dolazi do smanjene apsorpcije hranjivih materija i samim tim utiče na zdravlje i proizvodne rezultate životinje. U vrijeme odbijanja mogu sporadično da se javljaju i osteodistrofije kao rahitis i atrifični rinitis.
Pravi uzrok oboljenja je smanjena otpornost prasadi pod nepovoljnim životnim uslovima i to još za života u krmači (intrauterini) ili kasnije. Razvoju katara u vidu proliva pogoduje smanjena otpornost prasadi kao posljedica neuravnotežene ishrane bremenitih (suprasnih) krmača sa viškom proteina (bjelančevina) u obroku i često manjkom minerala, nekih esencijalnih aminokiselina i vitamina B kompleksa. Još mnogi niz faktora dovode do proliva, osim već spomenutih stresova: nedovoljna klimatizacija krmača, loš imunitet oprašene prasadi, ambijentalni uslovi u kojima se odgajaju prasad, nedovoljna higijena prostorija koja uslovljava razvoj štetnih mikroorganizama koji nisu patogeni, ali koje osjetljiva sluznica probavnog trakta ne može suzbiti – pa mikroorganizmi u digestivnom sistemu izazivaju razne upale. Prehlada je takođe pogodna za pojavu proliva, naročito ako je prasad zatvorena u hladnoj i vlažnoj prostoriji, bez prostirke na betonskom podu i uz hladne zidove. E. Colli najčešće izaziva proliv jer je fiziološki pripadnik crijevne flore. Ona za neke životinje postaje patogena i nosilac bolesti tek ako se životinja prilikom prasenja prehladi.
Da ne dođe do gore navedenih problema, ključ je u pravilnom odgoju, pri čemu se moraju sprovoditi profilaktičke mjere, obezbjediti adekvatna temperatura za određeni uzrast prasadi, sprovoditi dobra higijena u objektima i obezbjediti jedinkama mikrobiološki i hemijski dobra hrana i pijaća voda.
Poslije prašenja nekoliko dana pa do 7-8 kg tjelesne mase prasadima davati predstarter smješu, zatim starter od 8-15 kg i grover smješu od 15-25 kg. Nutricionisti moraju voditi računa da pri optimizovanju receptura ne prave velike razlike u nutrijentima (proteinima, mastima, vitaminima…) između vrsta smješa (predstarter, starter, grover) kako ne bi pravili velike stresove kod jedinki. Istovremeno, farmeri moraju voditi računa da postepeno prelaze sa hrane na hranu. Na taj način ćemo izbjeći razne metaboličke probleme i imati zdravo i ujednačeno leglo.
dr Lazar Makivić
Rukovodilac nutricionizma u FSH Farmofit
