adminU odgoju i eksploataciji priplodnih svinja od veoma velikog značaja je znati da pravilan i izbalansiran dnevni unos hranljivih materija dovodi do maksimalih ispoljavanja reproduktivnih karakteristika, a isto tako, životinje preobilno hranjene, zbog gojaznosti, imaju loš libido ili narodski rečeno „ganjanje ili vođenje“.
U prve dvije trećine suprasnosti ili 75-80 dana, krmače nemaju pretjerano velike potrebe u ishrani. Do intenzivnog rasta majke i ploda dolazi u zadnjoj trećini gravidnosti ili suprasnosti. S porastom tjelesne mase rastu i dnevne potrebe u hranjivim materijama za održavnje života i time opterećuju proizvodnju prasadi. Tjelesna masa krmače ne bi trebala da prelazi 200 kg, iako je tjelesna masa krmača često i veća. Potrebe fetusa za proteinima i drugim nutritivnim materijama mogu se zadovoljiti ishranom majke.
Najveća količina energije u fetusu je deponovana u vidu proteina ali ne treba zanemariti i masti, iste su važne za mnoge fiziološke procese u organizmu majke i fetusa. U normalnim uslovima proizvodnje, potrebe u hrani za suprasne krmače iznose 2-3 kg hrane dnevno, zavisno od tjelesne mase suprasne krmače. Kod suprasnih krmača ne treba davati hranu više od 2% u odnosu na tjelesnu masu, npr. ako je krmača teška 200 kg, ne davati više od 4 kg stočne hrane dnevno. Optimalna temperatura za krmače je 17-20 stepeni, dok pri svakom smanjenju temperature za 5 stepeni, potrebno je obezbijediti dodatnih 170-200 g hrane dnevno i to je sigurno i najskuplji vid grijanja.
Čak i pored malih potreba krmača za mastima u prve dvije trećine suprasnosti, neophodno je obezbijediti sitost životinje. To se postiže upotrebom pšeničnih mekinja, dehidriranom lucerkom i prekrupom klipa kukuruza. Dnevni unos proteina za krmaču iznosi od 300-350 g, a to se zadovoljava smješama koje imaju manje od 13-14% sirovih proteina. Sve potrebe za vitaminima, makro-mikro mineralima će se podmiriti upotrebom mineralno-vitaminskih premiksa.
Voda treba biti stalno dostupna, uzimanje po volji i da je ista mikrobiološki ispravna. Kao proteinska hraniva koriste se uljane sačme od kojih su najčešće sojina i suncokretova sačma. Kao proteinsko hranivo može se koristiti i lucerkino brašno, koje pored proteina ima i veliku količinu vlakana, a ista su od presudnog značaja da ne dođe do opstipacije ili zatvora. Pored gore navedenih sirovina, kao vrijedno hranivo mogu se koristiti mekinje koje imaju laksantivno djelovanje – podstiču probavu.
U cilju izbjegavanja pojave mastitisa obroci se smanjuju nekoliko dana pred porođaj i to se radi odvođenjem u prasilište i korigovanjem ishrane. Na dan porođaja daje se „mlaki napoj“ mekinja. Neposredno nakon porođaja, 5-6 sati, krmači treba dati kroz napoj oko 0,5 kg mekinja, a korekcija obroka treba da se vrši prvih 5-7 dana nakon porođaja, jer je krmača u prvih nekoliko dana još pod stesom. Lučenje mlijeka zahtijeva i određenu količinu proteina. Npr. učešće uljanih sačmi treba da je od 12-13%. Količina mekinja može da se poveća i do 20%.
Pretjerano kasno ili prerano odlučivanje prasadi i dovođenje krmače u estrus dovodi do niza problema. Praksa kaže da ishrana krmača po odlučenju treba da bude po volji odnosno povećana za 30% u odnosu na potrebe, jer ovakva ishrana dovodi do brže pojave estrusa i ovulacije. Dužina ovakve ishrane traje oko 15 dana, a ukoliko izostane estrus uzrok nije hrana već nešto drugo, pa obrok treba svesti na 2 -2,5 kg hrane.
Dr Lazar Makivić
Rukovodilac nutricionizma u FSH Farmofit
